حجت ایروانی راوی کتاب «آتش به اختیار» هم از دیده بانان زمان جنگ است که ...خاطراتش به خوبی و در قالب چند جلد کتاب ثبت و مکتوب شده اند. او در کتاب «آتش به اختیار» هم خاطرات دسته اولی از خودش و همرزمانش برای تعریف کردن، رو کرده است. در واقع چنانچه خود او در مقدمه کتاب نوشته است:
«مجموعه ای که هم اکنون پیش رو دارید خاطراتی است از برادران دیده بان که در طول ایام پر فراز و نشیب جنگ با گمنامی به وظیفه حساس و خطیر خود عمل کرده اند.»
وی همچنین در همین مقدمه به خوبی برای مخاطب 4 نوع دیده بانی رایج در جنگ را تشریح کرده است. کتاب پس از این توضیحات وارد بخش خاطرات دیده بانان شده است.
در این کتاب علاوه بر آنکه وظیفه خطیر و دشوار دیده بانان پیش چشم مخاطب تصویر می شود، جنبه های دیگر جنگ نیز مغفول نمانده است؛ آن هم نگاه انسانی و عاطفی افراد به همدیگر و نیز پررنگ بودن حس حیات و زندگی در اوج نبرد است. مثلاً در همان خاطره اول کتاب، ماجرای روحانی رزمنده ای به نام شیخ محمود روایت می شود که با وجود معلولیت مادرزاد از ناحیه پا به جبهه آمده است و دوشادوش رزمندگان دیگر تلاش و مجاهدت می کند و نهایتا هم به شهادت می رسد ...
مجموعه «آتش به اختیار» خاطراتی است که به سرگذشتی از دیده بانان سیار و نفوذی اختصاص دارد؛ کسانی که در عملیات کربلای 5 کارآیی خود را به اثبات رساندند و از نظر تکنیکی و تاکتیکی مهارت کافی داشته اند. خود نویسنده یکی از دیده بانان روزهای جنگ بوده است و عنوان کتابش، نام یکی از خاطراتش است. برخی از خاطراتش تاریخ دارند اما برخی دیگر بدون تاریخ هستند. 13 خاطره از کتاب، ماجراهایی هستند که برای خود راوی اتفاق افتاده است و باقی خاطره ها هم نقل قول از دوستان وی هستند. دو خاطره از این کتاب پیشتر در کتاب های «آلواتان» و «تپه های لاله سرخ» به چاپ رسیده اند. در سینما حرف هایی داریم به نام حرف های پشت دوربین. اما این عبارت را شاید بتوان این جا و درباره این کتاب هم به کار برد چون «آتش به اختیار» در واقع خاطرات ته نشین شده حجت ایروانی از پشت دوربین خرگوشی و پریسکوپ است.
«آتش به اختیار» از آن کتاب های خوش دست جنگی است که یک ساعته می شود آن را خواند
