رقابت های توپخانه ای تحت عنوان اربابان سلاح

* اربابان سلاح، توپخانه ای که آتش نگشوده خاموش شد

در مسابقات ارتش دو رشته در زمینه توپخانه وجود دارد که یکی از آن ها تحت عنوان اربابان سلاح یا Gunsmith Master شناخته می‌شود.

در این رشته که امسال (1397) به میزبانی روسیه و در منطقه پنزا (Penza) برگزار شد، تیم هایی از شش کشور از جمله ایران، روسیه، چین، قزاقستان، ازبکستان و ارمنستان به رقابت پرداختند.

سال گذشته که اولین تجربه حضور ایران در این رشته بود، میزبانی رقابت ها بر عهده کشور چین قرار داشت اما امسال این کشور خود میهمان روسیه بود.

در مسابقه امسال که دومین تجربه حضور ما در این رشته از رقابت های توپخانه ای بود، تیمی از نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به نمایندگی از ایران حضور داشت.

در مسابقات این رشته تعداد نفرات تیم ها حداکثر 17 نفر است که علاوه بر تخصص در حوزه تعمیر و به کارگیری قطعات توپخانه ای، می‌بایست در حوزه هایی همچون کار با تسلیحات انفرادی نیز از مهارت کافی برخوردار باشند.

تجهیزات و ادواتی که در این رشته در اختیار تیم ها قرار می‌گیرد شامل هویتزر کششی 122 میلیمتری D-30A ، راکت انداز 122 میلیمتری چندگانه BM-21 موسوم به گراد، توپ 23 میلیمتری ضد هوایی Zu-23، تیربار PKM، سلاح هجومی AK-74، راکت انداز دوش پرتاب آر پی جی 7، پیستول 9 میلیمتری ماکاروف، کامیون کاماز 6×6 و سیستم تعمیر و نگهداری توپخانه موسوم به MRS-APM براساس شاسی کامیون اورال 4320 است.

رقابت رشته اربابان سلاح در چهار مرحله برگزار شد که البته هر مرحله آیتم ها و ویژگی های خاصی داشت. مرحله نخست کار با هویتزر 122 میلیمتری D-30A بود. در این مرحله توانایی های تیم ها در تعمیر و نگهداری، انتقال و به کارگیری هویتزر مورد آزمایش قرار گرفت.

در ابتدای این مرحله، خدمه تعمیر و نگهداری می بایست هویتزر را از حالت آماده به حرکت به حالت آماده به رزم در می‌آوردند که شامل مراحل استقرار هویتزر در موضع از جمله باز کردن پایه های تثبیت کننده (سهم های هویتزر) و بررسی خالی بودن خزانه بود.

بخش بعدی رقابت شامل باز کردن اجزای مختلف هویتزر از جمله لوله و ترمز دهانه لوله (Muzzle brake) در قالب شبیه سازی تعمیر هویتزر و تعویض لوله آن بود.

 تعویض لوله به کمک سیستم تعمیرات توپخانه MRS ARM و جرثقیلی که بر روی آن وجود دارد انجام می‌شود. پس از این بخش، خدمه می‌بایست هویتزر را از حالت رزمی به حالت آماده به حرکت در آورده و به کامیون کِشنده آن متصل می‌کردند. پس از اتصال هویتزر به کامیون، مرحله انتقال آن آغاز می شود که شامل عبور از مسیری 4 کیلومتری دارای موانع مختلف از جمله گدار آب بود.

در پایان مرحله نخست و پس از عبور از مسیر موانع، هویتزر مجددا در نقطه استقرار و در حالت آماده به رزم قرار می گیرد. در نهایت شلیک آزمایشی توسط هویتزر صورت می گیرد که تایید کار خدمه در تعمیر و نگهداری است.

در مرحله دوم تعمیر و کار با توپ 23 میلیمتری ضد هوایی شبیه سازی می شود. این مرحله عمدتا شامل همان آیتم های مرحله اول است با این تفاوت که به جای هویتزر 122 میلیمتری، کار با توپ 23 میلیمتری ضد هوایی انجام شد.

در ابتدای کار حصول اطمینان از خالی بودن توپ و شلیک با آن صورت گرفته و در نهایت خدمه وارد مرحله جدا کردن لوله و اجزا می‌شوند.

یکی از تفاوت های این مرحله با مرحله اول در آن است که در زمان عبور از مسیر موانع و انتقال توپ 23 میلیمتری، در فاصله 100 الی 150 متری مانده به نقطه تعمیر، مسئله خراب شدن خودروی حامل شبیه سازی شده و خدمه می بایست در مسافت باقی مانده بدون خودرو توپ را انتقال دهند.

در بخش آخر با استقرار مجدد توپ در حالت رزمی، اجرای آتش آزمایشی صورت گرفت.

مرحله سوم که یک رقابت امدادی است در بخش نخست با تعمیر سلاح های انفرادی آغاز می شود. در این بخش سلاح های انفرادی مختلف از جمله سلاح هجومی AK-74 از هم باز شده و با نصب قطعه یدکی مجددا سرهم بندی می شود.

در بخش دیگری از رقابت، حضور در میدان تیر و اجرای آتش بر روی اهداف با استفاده از انواع سلاح های انفرادی از جمله سلاح کمری ماکاروف، پرتابگر آر پی جی 7، سلاح هجومی AK-74 و... صورت گرفت.

در این بخش اهداف متفاوت در فواصل مختلفی قرار داده شده بودند و هر هدف می بایست توسط سلاح مشخص مورد اصابت قرار می گرفت. در اینجا توانایی های خدمه توپخانه در استفاده از سلاح های انفرادی به چالش کشیده می شود.

در مرحله چهارم، ترکیبی از آیتم های مراحل دیگر با برخی تغییرات به اجرا گذاشته می شود ضمن اینکه در این مرحله راکت انداز 122 میلیمتری گراد نیز وجود دارد که کار با آن شامل موردی همچون جداسازی و نصب تیوب های 122 میلیمتری پرتابگر است.

در پایان مسابقه، مجموع زمان های ثبت شده برای هر تیم در هر مرحله مشخص شده و براساس آن رده بندی صورت می گیرد. در اینجا تیم برتر تیمی است که کمترین مجموع زمانی را کسب کرده و به تعریف دیگر مراحل رقابت را سریع تر از بقیه تیم ها به پایان رسانده باشد.

در رقابت های رشته اربابان سلاح امسال، تیم روسیه با کسب کمترین زمان به مقام قهرمانی رسید و تیم های ارمنستان و ایران نیز با کسب بیشترین زمان در جایگاه های پنجم و ششم قرار گرفتند.

نمونه ای از نتایج زمانی کسب شده توسط تیم ایران در رشته اربابان سلاح

رشته اربابان سلاح برای تیم ایران مورد جدیدی ندارد. سلاح های مورد استفاده در این مسابقه همچون هویتزر D-30 سال ها است که در یگان های توپخانه ای ارتش و سپاه عملیاتی است و تجربه کار با آن را از دوره دفاع مقدس داریم. مواردی همچون راکت انداز گراد حتی پیشینه به کارگیری بیشتری دارند.

راکت انداز بی ام 21 گراد از دوره رژیم گذشته به کشور وارد شد و چند دهه سابقه کار با آن وجود دارد. در مسابقات امسال از تجربه کافی و آشنایی با آیتم ها نیز برخوردار بودیم و عدم حصول به نتیجه مطلوب را باید در جای دیگری جستجو کرد.

در مراحلی از مسابقه تیم ایران نسبت به تیم های کشورهای قزاقستان و ازبکستان 10 دقیقه فاصله زمانی داشت. به این معنی که اگر تیم قزاقستان رقابت را در 35 دقیقه به پایان برد، زمان ثبت شده برای ایران 45 دقیقه بود.

این فاصله زمانی از منظر عملکرد توپخانه در میادین رزم امروزی میزان قابل توجهی است. برای اینکه مسئله به شکل بهتری برای شما مشخص شود مثالی می آورم. فرض کنید ایران با کشوری در حال جنگ است. در این جنگ یگان های توپخانه ای هر دو طرف مامور به اجرای آتش بر مواضع دیگری می شوند. فاصله زمانی 10 دقیقه ای توپخانه ایران با توپخانه دشمن به این معنی است که پیش از شلیک اولین گلوله توسط توپخانه ما، تعداد قابل توجهی گلوله از توپخانه دشمن بر روی مواضع خودی از جمله مواضع توپخانه ای ما فرود آمده. این مسئله به ویژه در حوزه اجرای آتش ضد اتش بار (Counter-battery fire) که از مفاهیم مهم توپخانه ای است اهمیت دوچندان پیدا می کند، هر طرف که از قابلیت اجرای آتش سریع تر برخوردار باشد امکان بیشتری برای سرکوب توپخانه طرف مقابل را دارد. در توپخانه برد با کسی است که اولین گلوله را به دقیق ترین شکل شلیک کند.